Dzisiejsze kontakty i partnerstwo Śląsko-Teksańskie

Po wielu latach kontakt z rodzinnymi miejscowościami zanikł na trwałe. Jeszcze w latach 40. XX wieku czasem docierały listy do krewnych mieszkających na ziemi śląskiej.
Czas zrobił swoje ? wielu nowych mieszkańców nie zachowało mowy śląskiej, granice po 1945 roku przesunęły się, część mieszkańców ze Śląska wyemigrowało na zawsze do Niemiec i innych krajów. Wydawać by się mogło, że kontakt z krewnymi na zawsze się urwał.
W 1986 roku na prośbę biskupa opolskiego Alfonsa Nossola do Teksasu wyjechał ks. Franciszek Kurzaj. Tam został ojcem duchowym Ślązaków. Po wielu latach, pod koniec XX wieku, niektóre osoby zaczęły szukać informacji o miejscu, z którego ich przodkowie przyjechali do Teksasu i innych stanów. Wielu z nich za sprawą ks. Kurzaja odnalazło swoje korzenie. W 1989 roku ks. Kurzaj zorganizował pierwszy wyjazd z Teksasu na Śląsk ? ziemię ojców. Od tego czasu co roku w sierpniu odwiedzają miejscowości na ziemi strzeleckiej, a także na terenie województwa opolskiego i śląskiego. W naszej okolicy Teksańczycy odwiedzają między innymi: Kamień Śląski, Kadłub, Jemielnica, Centawa, Płużnica Wielka, Rozmierz, Góra św. Anny, a także Opole i Częstochowę.
W roku 1993 zapukał do drzwi Alfreda Mrohsa w Rozmierzy ? Amerykanin. Był to Gerald Witt z żoną Jean i jeszcze jedno młode małżeństwo. Chcieli odnaleźć ślady swoich przodków, którzy wyemigrowali 150 lat temu do Teksasu. Tak się zaczęły nowe kontakty z mieszkańcami Rozmierzy i Bandery. Przez następne lata w Teksasie wszystkie informacje uzyskane w Rozmierzy były sprawdzane, zaś w Rozmierzy znów martwiono się, że kontakt ponownie się urwał. Jednak w 2001 roku przysłano list do Alfreda Mrohsa z prośbą o przyjęcie w Rozmierzy jednej z teksańskich rodzin. Była to Elenora Dugosh-Goodley z córką Lori, zięciem Piercem i ich czworo dzieci. W tym momencie zaczął się nowy etap w kontaktach między Rozmierzą a Teksasem.
Na zaproszenie miasta Bandery w sierpniu 2004 roku ? przez dwa tygodnie ? przebywali w Teksasie ks. Andrzej Kowolik i Alfred Mrohs. Wrócili zza oceanu z przesłaniem do nawiązania współpracy między miastami Bandera i Strzelce Opolskie.
Na początku maja 2005 roku do Rozmierzy przyjechali potomkowie rodziny Dlugosch. Na pamiątkę odwiedzin pozostawili flagę Teksasu, rzeźby kowbojów oraz krzyże zrobione z drewna pochodzącego z pierwszego kościoła w Banderze, który został wybudowany przez pierwszych emigrantów z Rozmierzy. W zamian otrzymali replikę historycznej flagi Górnego Śląska.
Na uroczystości 750 lat wsi Rozmierzy w 2006 roku przyjechało wielu potomków emigrantów i nie tylko z hrabstwa Bandery. Na tę okoliczność z inicjatywy Piotra Smykały wydano książkę pt. Rozmierz 1256-2006, pamiątkową monetę i pieczęć, pocztówki, folder dwujęzyczny oraz mały kufel z herbem wsi. Organizacji wielkiego jubileuszu przewodniczył sołtys Stefan Witoń (1943-2009) z Radą Sołecką wraz mieszkańcami wsi i proboszczem ks. Andrzejem Kowolikiem.
W środę, 13 czerwca 2007 roku, Elenora Dugosh-Goodley ? ambasador porozumienia miasta Bandery w Teksasie (USA) i Strzelec Opolskich otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Strzelce Opolskie nadany przez Radę Miejską.

BANDERA (Texas, USA) 2008

W czerwcu 2008 roku w Teksasie w hrabstwie Bandera przebywała 19 osobowa grupa obywatelska z ziemi strzeleckiej na zaproszenie strony teksańskiej. Na uroczystościach byli: Danuta i Stanisław Foryt, Aleksandra i Kazimierz Żyła, Józef Bocian, Wojciech Bocian, Piotr Smykała, Waldemar Piontek, Piotr Matuszek, Wiesław Paczkowski, ks. Tomasz Rehlis, Jolanta i Janusz Wilk, Tomasz Wilk, Agnieszka Pospiszyl, Radosław Dimitrow, Krzysztof Kowalczuk i Maria i Wojciech Lisowski. Była to pierwsza tak duża grupa osób dorosłych z gminy Strzelce Opolskie. Uczestnicy zwiedzili na początku Nowy Jork, potem przebywali kilka dni w San Antonio na zaproszenie ks. prałata Franciszka Kurzaja ? duszpasterza Ślązaków w Teksasie. Potem wszyscy byli w hrabstwie Bandera, gdzie zostali przyjęci przez burmistrza i sędziego z komisarzami. W trakcie pobytu zwiedzili hrabstwo i okolice, poznali miejscowe zwyczaje i kulturę oraz wiele osób. W sierpniu 2008 r. po raz drugi strzeleccy gimnazjaliści z PG1 i PG2 byli w mieście Bandera w Teksasie. Jedenastoosobowa grupa młodzieży miała okazję brać udział w zajęciach lekcyjnych w amerykańskich szkołach partnerskich, doskonalić język, poznawać system edukacyjny Teksasu, oglądać mecz amerykańskiego futbolu na żywo oraz zobaczyć wiele innych atrakcji zorganizowanych przez miasto Bandera i ks. Franciszka Kurzaja z San Antonio. Do Bandery pojechali: nauczycielki ? Aneta Czarny i Agnieszka Sobczyk; uczniowie PG 1 ? Daria Bok, Żaneta Chlebek, Tomasz Nowak, Michał Siodlaczek, Krzysztof Karp; uczniowie PG 2 ? Anna Kaczmar, Katarzyna Nowakowska, Magdalena Sokół, Agata Połukord, Joanna Hamryszak, Tadeusz Olewicz. Podczas pobytu w Banderze nauczycielka Aneta Czarny za ogromne zaangażowanie i pracę na rzecz partnerstwa otrzymała od Komisarzy Sądu w Banderze, jako pierwszy Europejczyk, nagrodę promującą dobrą wolę i pokój. Obie grupy reprezentowały gminę Strzelce Opolskie.
W niedzielę, 7 września 2008 roku, w kościele w Rozmierzy, odbyła się doniosła uroczystość: poświęcono trzy nowe dzwony przez biskupa opolskiego Alfonsa Nossola. Dwa dzwony zostały ufundowane przez parafian z Rozmierzy, a jeden przez potomków śląskich emigrantów z okolic Bandery i San Antonio w Teksasie. Było to święto szczególne dla parafii. Jak powiedział biskup Nossol: W Rozmierzy zabiją nowe dzwony, nowe serca. Bicie tego serca będzie odczuwalne nie tylko tutaj, na miejscu, ale również w dalekim Teksasie. Poza tym ta uroczystość ma jeszcze znaczenie polityczne. Bo skoro wam te stare dzwony w czasie wojny wywieźli, to w Rozmierzy dzisiaj skończyła się II wojna światowa.

STRZELCE OPOLSKIE 2009
W 2009 r. na ziemię strzelecką przybyła kolejna grupa z Teksasu, która przyjechała do Strzelec Opolskich na zaproszenie osób odwiedzających w czerwcu ubiegłego roku Banderę.
Goście zza oceanu zostali zakwaterowani w mieszkaniach prywatnych, gdzie przez 17 dni (od 28 maja ? do 13 czerwca) mogli poznać życie i zwyczaje mieszkańców. Byli to: Elenora Dugosh ? Goodley, John Goodley, Roy Dugosh, Bruce Eliker, Clara Snavley, Neil Snavley, Erin Gray, Elaine Mazurek Stephens, Emily Frerich, Benita Lane, Blaine Lane, Taylor Brzezinski, Cameron Brzezinski, Trey Brzezinski, Travis Whitefield, Ian Taulli, Dalton Jones, Diane Payne, Patricia Orosco, Angela Mitchell i Ryan Mitchell.
Zostali przyjęci przez władze miasta i gminy Strzelce Opolskie, starostę strzeleckiego, biskupa opolskiego ordynariusza Alfonsa Nossola, marszałka województwa opolskiego w Opolu. Zwiedzili region południowej Polski, byli między innymi w Opolu, Kamieniu Śląskim, Oświęcimiu, Złotym Stoku, Tychach, Krakowie, Częstochowie, Wieliczce, Płużnicy Wielkiej, Górze św. Anny, Kluczu, Centawie, Tarnowskich Górach, Zawadzkiem, Kolonowskiem, Krapkowicach, Mosznej, Rogowie Opolskim, Toszku i oczywiście w Rozmierzy. Natomiast w Strzelcach Opolskich zwiedzili Środowiskowy Dom Samopomocy, Szkołę Muzyczną, Państwową Straż Pożarną, a Edward Dalibóg oprowadził gości po muzeum strażackim. Podczas Dni Ziemi Strzeleckiej goście z Teksasu pokazali się także na scenie, gdzie zatańczyli po teksańsku. Uczestniczyli w obchodach 200-lecia samorządu strzeleckiego, rajdzie rowerowym po gminie i wielu innych imprezach integracyjnych. Goście mogli zakosztować wielu potraw polskich i śląskich.
Dnia 5 czerwca 2009 r. wieczorem odbyła się Gala Teksańska w restauracji ?Rezydent? w Strzelcach Opolskich. Organizatorami Gali była grupa strzelczan, którzy byli w Teksasie w ubiegłym roku. Przygotowano dla wszystkich coś dla ducha (pokaz współpracy, występy zespołów) i także dla ciała (wspaniałe jedzenie) jak przystało na Galę.
Imprezę prowadzili przedstawiciele mediów ? Agnieszka Pospiszyl nazywana ?Teksas Agnes? i Radosław Dimitrow. Na Galę byli zaproszeni przedstawiciele władz samorządowych, wojewódzkich, kościelnych, szkolnych i wielu znakomitych gości. Było wiele prezentów od Teksańczyków, którymi obdarowano zaproszone osoby. Był także Gerard Kurzaj - brat ks. Franciszka Kurzaja duszpasterz Ślązaków w San Antonio w Teksasie. Gerard Kurzaj opowiedział pewną ciekawą starą opowieść o Ślązakach. Kiedyś zapytał starego człowieka (urodzonego pod koniec XIX w.) w gwarze śląskiej ?kim my som??, to znaczy kim my jesteśmy. Ten stary człowiek odpowiedział po śląsku ?joł przez moje życie musioł pięć razy zmienioł pieniądze na inne, a siedem razy fany? (tzn. flagi państwowe). I powiedział, kim my to jesteśmy: my to ani Niemcy, Austryjoki, Czesi i Poloki, my som Ślązoki.
Goście z Teksasu 7 czerwca 2009 r. na Górze św. Anny wzięli udział w mszy św. w grocie i w spotkaniu mniejszości narodowych. Na uroczystość przybyli w strojach teksańskich oraz z flagą Teksasu, co ich szczególnie wyróżniało.
W Rozmierzy w dniu Bożego Ciała Teksańczycy udekorowali jeden z ołtarzy oraz układali dywany z kwiatów na drodze. Potem uczestniczyli w mszy św. i procesji. Następnie zostali przyjęci przez mieszkańców w świetlicy straży pożarnej, gdzie zostali obdarowani drobnymi pamiątkami oraz zjedli obiad. Potem wszyscy śpiewali śląskie, polskie i niemieckie pieśni. Niespodzianką była przejażdżka na wozie ze słomą do gospodarstwa Beaty i Antoniego Nocon, gdzie zobaczyli oborę oraz otrzymali podwieczorek ? śląski kołacz z kawę i herbatą.
W czasie pobytu nastąpiło nie zaplanowane spotkanie. Dnia 30 maja zmarł po nagłej i krótkiej chorobie sołtys wsi Rozmierz Stefan Witoń. W środę 3 czerwca 2009 r. odbył się pogrzeb, w którym uczestniczyła delegacja z hrabstwa Bandera, burmistrz miasta i gminy Strzelce Opolskie, starosta strzelecki, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń oraz wielu mieszkańców i osób znających zmarłego. Nad trumną przemówił syn Wojciech i wnuczka Paulina, która recytowała wiersz dla swojego dziadka. Potem przemówił burmistrz Tadeusz Goc, starosta Józef Swaczyna, dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej z Suchej Teresa Furman oraz przyjaciólka i ambasador kontaktów Śląsko-Teksańskich Elenora Dugosh Goodley. Wszyscy żałowali, że tak wcześnie odszedł i dlaczego tak się stało. Z ich ust popłynęło wiele ciepłych słów o zmarłych Stefanie Witoniu. Wszystkim nam będzie go bardzo brakować.
Wyjeżdżając do swoich domów, mieli łzy w oczach ? żal im było opuszczać Śląsk. Zawiązały się przyjacielskie kontakty, które są utrzymywane do dziś.

BANDERA (Texas, USA) 2010
Na przełomie sierpnia i września 2010 roku na zaproszenie władz hrabstwa Bandera i Elenory Dugosh-Goodley w Teksasie przebywały 44 osoby z ziemi strzeleckiej: Danuta Foryt, Ewa i Zygfryd Skrzypczyk, Tomasz Skrzypczyk, Józef Drewniok, Mariola i Andrzej Kazan, Magdalena Niedbałka, Piotr Smykała, Marta Berdzik, Janusz Berdzik, Marta i Ryszard Wileński, Paweł Wileński, Anna Dimitrowa i Radosław Dimitrow, Magdalena Dimitrowa, Agnieszka Pospiszyl, Grażyna Ziaja, Katarzyna Kozołup, Katarzyna Kozłowska, Grzegorz Sobczyk, Katarzyna Kmiecik, Sergiusz Makowiecki, Maciej Zawilski, Agnieszka Duda, Ewa Kaczmar, Michał Łokacz, Michał Kazan, Angelika Kocur, Michalina Kocurek, Tomasz Pindel, Małgorzata Kozołup, Wojciech Kozłowski, Maksym Stach, Marlena Furmaniak, Agnieszka Michalik, Katarzyna Wolnik, Marcelina Wróbel, Maja Haber, Lilianna Matuszek, Aleksandra Wileńska, Sebastian Padula, Jakub Lisowski oraz przedstawiciel z Ukrainy ? Przewodniczący Rady Rejonu Tyśmienica, Mikola Nagorny. Z ten okazji została przetłumaczona na język angielski książka ?Rozmierz 1256 ? 2006?, którą wręczono Teksańczykom na Gali Polskiej w Banderze. Tłumaczenia dokonała nauczycielka Publicznego Gimnazjum im. Czesława Niemena w Strzelcach Opolskich ? Katarzyna Kozołup razem z uczniami: Maksymem Stachem, Tomaszem Pindlem, Małgorzatą Kozołup, Wojciechem Kozłowskim, Karoliną Lechowicz, Marleną Furmaniak.
Po raz pierwszy w historii Teksasu w rodeo w Banderze uczestnikiem był Polak, a raczej Polka ? Agnieszka Pospiszyl. W ceremonii otwarcia, obok flag Stanów Zjednoczonych i Teksasu, powiewała flaga Polski. W konkursie Barrel Racing wystartowała na koniu Agnieszka Pospiszyl - ?Teksas Agnes?. Na dwunastu zawodników zajęła trzecie miejsce. ?Teksas Agnes? także uczestniczyła w Paradzie Święta Miasta i Hrabstwa Bandera. Jechała na koniu trzymając polską flagę wśród innych flag amerykańskich.
Pod koniec roku 2010 zostało założone Strzeleckie Stowarzyszenie ?Miasta dla Miast? z inicjatywy członków Grupy Obywatelskiej, uczestniczących w wymianie śląsko-teksańskiej i osób zainteresowanych partnerstwem między miastami.

STRZELCE OPOLSKIE 2011
W czerwcu 2011 r. na ziemię strzelecką przybyła w ramach współpracy i partnerstwa grupa Teksańczyków: Elenora Dugosh-Goodley, Roy Dugosh, Doug King, Bruce Eliker, Erin Gray, Laura Watts, Harriet Payne, Gerald Payne, Richard Whitworth, Wanda Whitworth, Debbie Brzezinski, Trey Brzezinski, Cameron Brzezinski, Emily Frerich, Joshua Torres, Michael Mazurek, Animate Mazurek, Alexandra (Lexi) Dusek, Brett Dusek, Levi Van Dyne, Morgan Van Dyne, Triston Adamson, Caleb Wheeler i Lucas Taulli. W ciągu dwóch tygodni odwiedzili wiele miejsc w naszej okolicy, dobrze się bawili i odpoczywali.
Punktem kulminacyjnym była Gala Teksańska w Rozmierzy 12 czerwca 2011 r. wraz z odsłonięciem i poświęceniem pomnika ?Serce od Serca?. Pomnik został ustawiony przy kościele parafialnym św. Archanioła Michała. Wykonany z kamienia wapiennego mur symbolizuje ścianę domu z którego wyjeżdżali za ocean. Obok wystawiono trzy stare dzwony, symbolizujące bicie naszych serc dla przyjaciół ze Śląska, którzy pozostali w Teksasie. Najważniejszym elementem pomnika jest grawerton metalowy przedstawiający serce, w którym umieszczono dwie krainy z symbolami ? Strzelca i Kowboja. Powyżej jest napis w języku polskim i angielskim: ?Tu wszystko się zaczęło? wyjazd, tęsknota, powrót do korzeni?, - ?It all began here? departure, homesickness, return to the roots?.
Symbolicznego odsłonięcia dokonały osoby, które mają swoje korzenie w parafii Rozmierz. Ze strony teksańskiej: Elenora Dugosh-Goodley, Roy Dugosh i Emily Frerich, a ze strony śląskiej: Alfred Mrohs, Róża Witoń i Piotr Smykała. W murze została złożona kapsuła czasu w której umieszczono: akt erekcyjny, monety, krzyż katolicki i miniaturowy grawerton. Inicjatorami i autorami wystawienia pomnika byli Joachim Willim i Piotr Smykała. W realizacji i budowie pomnika uczestniczyli: współinicjator kontaktów i partnerstwa ? ks. Andrzej Kowolik, ?Ojciec? kontaktów i partnerstwa ? Alfred Mrohs, architekt ? Henryk Rudner, firma budowlana Józefa Drewnioka; grawerton i kapsułę czasu wykonał Arkadiusz Kinder, sołtys Rozmierzy ? Róża Willim, Przewodniczący Rady Sołeckiej ? Bernard Mróz.
Na Gali Teksańskiej 2011 każdy z Teksańczyków i zasłużeni w partnerstwie otrzymali ?Honorowe Wyróżnienie? za udział w partnerstwie i współpracę śląsko? teksańską. Inicjatorem i pomysłodawcą wyróżnienia był Piotr Smykała. W projekcje wyróżnienia uczestniczyli także Katarzyna Kozołup i Radosław Dimitrow. Galę Teksańską prowadzili Magdalena Dimitrowa i Artur Glinka.
Organizatorami ?Polish Express 2011? byli: miasto i gmina Strzelce Opolskie, Starostwo Powiatowe Strzelce Opolskie, Urząd Marszałkowski w Opolu, Stowarzyszenie Miasta dla Miast oraz szkoły i osoby współpracujące w partnerstwie śląsko-teksańskim.
Dnia 13 sierpnia 2011 r. przedstawiciele z San Antonio pod przewodnictwem ks. dr prałata Franciszka Kurzaja złożyli pod pomnikiem wiązanki kwiatów i odmówili modlitwę za wszystkich zmarłych i żyjących Teksańczyków i Ślązaków związanych z wielką emigracją.

Opracował: Piotr Smykała