Nie tak dawno zakończyły się Mistrzostwa Europy w piłce nożnej.
Mało kto wie że jeden z najbardziej znanych i najlepszych niemieckich piłkarskich sędziów pochodził z naszej okolicy – z Szymiszowa, gdzie się urodził i został ochrzczony w miejscowym kościele.
W 2014 r. ukazał się artykuł na jego temat w którym nie zostały ujęte dokładne informacje.
Nie tak dawno dotarłem do nowych informacji o Kurcie Waldemarze Tschenschera. Niemiecka Wikipedia podaje jego miejsce urodzenia Zabrze (Hindenburg) a inne strony Mannheim.
O rodzicach, dzieciństwie i młodości też nie było wiele wiadomo.
Kurt Waldemar Tschenscher urodził 5 października 1928 r. w Szymiszowie (Schimischow) koło Strzelec Wielkich (Gross Strehlitz, obecnie Strzelec Opolskie).
Został ochrzczony 14 października tego roku w szymiszowskim kościele. Chrzestnymi byli: pracownik biurowy Johann Maika i Martha Tschenscher z Zabrza (Hindenburg).
Jego ojciec Wilhelm Tschenscher (ur. 10 sierpnia 1902 r. w Laurahütte, obecnie Siemianowice) pochodził z rodziny ewangelickiej. Potem rodzina przeniosła się do Zabrza.
W latach 20. XX w. pracował jako urzędnik biurowy w zakładach wapienniczych w Szymiszowie (Schimischow).
To tu poznał przyszłą swoją żonę Emmę z d. Mainka (ur. 24 sierpnia 1898 r. w folwarku Laryszka, koło Suchodańca). Ich ślub odbył się 8 listopada 1927 r. w kościele parafialnym w Szymiszowie (Schimischow).
Co ciekawe w księgach jest podane, że Emma była wyznania katolickiego a Wilhelm ewangelickiego. Świadkami byli: mistrz kolejowy Johann Mainka i fotograf Alfons Gallenziok z Królewskiej Nowej Wsi (Königlich Neudorf).
Po ślubie nadal mieszkali w Szymiszowie lecz po pewnym czasie się przeprowadzili do Zabrza. Młody Kurt Tschenscher zaczął grać w piłkę nożną w miejscowym klubie piłkarskim SC Preußen Hindenburg. Wybuchł II wojny światowej zakłóciło rodzinne życie jak i też karierę w piłce nożnej.
Po koniec wojny jego ojca Wilhelma i jego samego powołano do Volkssturmu. Wilhelm Tschenscher zaginął w obronie przemysłowego Górnego Śląska.
Prawdopodobnie spoczywa wśród nieznanych niemieckich żołnierzy na cmentarzu wojskowym w Siemianowicach. Natomiast Kurt Tschenscher dostał się do niewoli amerykańskiej.
Po zwolnieniu z austriackiego obozu jenieckiego przedostał się na Mannheim. Co się stało z resztą rodziną nie wiemy. Być może przedostała się do Niemiec i tam wszyscy się odnaleźli.
Kurt Tschenscher niebawem dołączył do klubu piłkarskiego VfL Neckarau, gdzie wkrótce mu powierzono mu kierownictwo nad młodzieżą. Z powodzeniem działał w strukturach Niemieckiego Związku Piłki Nożnej (Deutscher Fussball-Bund). W sierpniu 1948 r. zdał egzamin sędziowski w okręgu piłkarskim Mannheim. W 1958 r. został międzynarodowym sędziom FIFA i niebawem poprowadził mecz piłkarski. Był dokładnym sędzią i niebawem zaczął sędziować co bardziej ważne mecze piłkarskie. W 1960 r. na Mistrzostwach Europy w Piłce Nożnej we Francji był arbitrem meczu 1/8 finału między Bułgarią a Jugosławią. Potem sędziował m.in. ostatni mecz finałowy o mistrzostwo Niemiec między Borussią Dortmund a 1 FC Köln przed wprowadzeniem Bundesligi. W finale Pucharu Europy 1966/67 sędziował mecz finałowy pomiędzy Celtic Glasgow i Inter Mediolan w Lizbonie.
Podczas Mistrzostw Europy w 1968 r. sędziował jeden ze swoich najważniejszych meczów w karierze. Na boisku stanęły drużyny Włoch i Związku Radzieckiego. Mecz zakończył się 0:0 po dogrywce. W tamtym czasie nie było rzutów karnych lecz losowanie rzutem monetą. Zwycięzcą została drużyna Włoch. W 1970 r. na Mistrzostwach Świata w Meksyku miał zaszczyt odgwizdać mecz otwarcia między Meksykiem a Związkiem Radzieckim. W tym meczu po raz pierwszy na świecie Kurt Tschenscher pokazał żółtą kartę radzieckiemu piłkarzowi pochodzenia gruzińskiego Kachi Assatianiniemu (1947–2002) a przewinienie na boisku. Na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 r. prowadził mecz finałowy między drużyną Polską a Węgrami. Polska reprezentacja wygrała mecz i zdobyła złoty medal olimpijski. Na Mundialu 3 lipca 1974 r. poprowadził bardzo trudny mecz między Holandią a Brazylią wygrany 2:0 przez Holandię. Sędziował legendarny finał Pucharu DFB w 1973 r. między Borussia Mönchengladbach i 1. FC Köln w którym Günter Netzer strzelił swojego najsłynniejszego gola.
Kurt Tschenscher sędziował przez 17 lat najważniejsze mecze piłki nożnej w Europie i na świecie. Swoją karierę zakończył w 1975 r. Kurt Tschenscher zmarł 13 sierpnia 2014 r. w Schwetzingen pod Karlsruhe wieku 85 lat.
Kurt Tschenscher w całej karierze sędziowskiej poprowadził około 1800 meczów w tym 173 mecze międzynarodowe, dwa finały Pucharu Europy, 126 meczów Bundesligi, finał pucharu DFB i ostatni mecz finałowy mistrzostw Niemiec przed wprowadzeniem Bundesligi oraz uczestniczył w trzech Mistrzostwach Świata (1966, 1970, 1974). Był sędzią FIFA przez 17 lat, co do dziś rekordem pod tym względem. Był zaangażowany w pracy jako instruktor i wiceprezes klubu piłkarskiego w Mannheim, przewodniczący komisji sędziowskiej Południowoniemieckiego Związku Piłki Nożnej i członkiem komisji sędziowskiej DFB.
Za działalność piłkarską i sędziowską otrzymał m. in. Federalny Krzyż Zasługi na wstędze (1975 r.) i Złotą Odznakę Honorową DFB.
Opracował:
Piotr Smykała
Źródła:
R. Dimitrow, O sędzim z Szymiszowa było głośno [w:] Nowa Trybuna Opolska, piątek, 5 września 2014 r.
Księga zawarcia małżeństwa parafii Szymiszów, rok 1927
Księga chrztów parafii Szymiszów, rok 1928
https://de.wikipedia.org/wiki/Kurt_Tschenscher
https://www.gettyimages.com
https://www.mannheim24.de
https://www.mannheimer-morgen.de
https://www.imago-images.com